آتیلا پسیانی نام و چهره‌ای آشنا برای مردم ایران است. پسیانی بازیگر با سابقه سینما و تلویزیون ایران است که به اندازه سابقه و اعتبارش در سینما و تلویزیون، در تئاتر هم اعتبار دارد و به عنوان کارگردان و بازیگر کمک زیادی به روی صحنه رفتن نمایش‌های متعددی کرده است. آتیلا پسیانی همین‌طور در پرورش بازیگر هم فعالیت دارد و در آموزشگاه‌های بازیگری مختلفی فعالیت داشته و بسیاری از ستاره‌ها و چهره‌های امروز سینما و تلویزیون ایران رو، او اولین بار در برابر دوربین قرار داده است. او سال‌ها در کنار امین تارخ در برگزاری کلاس‌های بازیگری‌اش فعال بوده و خود نیز کلاس‌های بازیگری زیادی برگزار کرده است.
پسیانی در حدود 120 فیلم، سریال، تله‌تئاتر و تئاتر نقش‌آفرینی کرده و از پرکارترین بازیگران تاریخ سینما و تلویزیون ایران است، او همچنین بیش از 30 نمایش تئاتری را کارگردانی کرده و علاوه بر این‌ها تجربه‌هایی در بازیگردانی، دستیاری کارگردان، طراحی صحنه و لباس، انتخاب بازیگر و ... داشته است. آتیلا پسیانی با کارگردان‌های مطرحی مثل بهرام بیضایی، ابراهیم حاتمی‌کیا، بهروز افخمی، رسول ملاقلی‌پور و ... همکاری داشته است.
سال‌های آغازین زندگی و خانواده
آتیلا پسیانی متولد سال 1336 در تهران است. پسیانی در خانواده اهل هنری متولد می‌شود و همین‌طور صاحب همسر و فرزندانی می‌شود که همه فعالیت‌های هنری دارند. آتیلا پسیانی فرزند مرحوم جمیله شیخی است که از با سابقه‌ترین و مشهورترین بازیگران سینما،تئاتر و تلویزیون ایران بوده است؛ همسر آتیلا پسیانی، فاطمه تقوی است که او هم بازیگر سینما و تلویزیون است. حاصل ازدواج پسیانی با فاطمه تقوی هم که آشنایی‌شان پس از همبازی شدن در فیلم «عفریت» در سال 1360 شکل می‌گیرد، دختری به نام ستاره و پسری به نام خسرو است که هر دو در تئاتر فعالیت دارند؛ اما ستاره پسیانی به خاطر حضور در سینما و تلویزیون شهرت بیشتری نسبت به برادرش دارد و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن سال تئاتر را هم در سال 88 در کارنامه خود می‌بیند. پسیانی همچنین مؤسس گروه تئاتری به نام «بازی»، متشکل از اعضای خانواده‌اش است.
آتیلا پسیانی فارغ‌التحصیل سال 61 رشته کارگردانی و بازیگری تئاتر از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است.
شروع فعالیت‌های هنری
آتیلا پسیانی که از نوجوانی در گروه‌های مختلف تئاتری تجربه بازیگری اندوخته بود، در سال 56 برای اولین بار در مقابل دوربین قرار می‌گیرد و در سریال «لحظه» به کارگردانی محمدصالح علاء با مادرش همبازی می‌شود و پس از آن اولین تجربه سینمایی‌اش را در سال 60 با فیلم «عفریت» ساخته فرشید فلک‌نازی پشت سر می‌گذارد؛ پسیانی در جریان بازی در این فیلم با فاطمه تقوی همسرش همبازی می‌شود و آشنایی‌اش با او از همین‌جا شکل می‌گیرد.
دیده شدن با «محله برو بیا»
«محله برو بیا» از موفق‌ترین مجموعه‌های تلویزیون بعد از انقلاب اسلامی است که هرچند برای کودکان ساخته شده بود، مورد توجه همه مخاطبان تلویزیون قرار می‌گیرد و بازیگران زیادی از جمله اکبر عبدی، حمید جبلی و ... را معرفی می‌کند. آتیلا پسیانی هم با بازی در نقش «پسر باهوش یونانی» در همین سریال برای اولین بار دیده می‌شود و به چهره‌ای آشنا برای مردم تبدیل می‌شود.
حمله به سیمرغ
آتیلا پسیانی بعد از دیده شدن در سریال «محله برو بیا»، تجربه‌های سینمایی و تلویزیونی‌اش را ادامه می‌دهد و در سال 63 کار دیگری را در تلویزیون با داریوش مودبیان تجربه می‌کند و در سریال «محله بهداشت» او حضور می‌یابد.
پس از آن در سال 67 آتیلا پسیانی در فیلم «طلسم» به کارگردانی داریوش فرهنگ بازی می‌کند و در کنار جمشید مشایخی و سوسن تسلیمی تجربه ارزنده‌ای می‌اندوزد و به خاطر بازی در این فیلم کاندیدای دریافت جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر می‌شود.
کارگردانی تئاتر
آتیلا پسیانی از سال 63 و با کارگردانی نمایش «هفت‌خوان رستم» فعالیت خود را به عنوان کارگردان تئاتر آغاز می‌کند. پسیانی تا به امروز در کنار بازی‌های بسیار تئاتری‌اش بیش از 30 نمایش تئاتر را کارگردانی کرده است که از مهمترین آن‌ها می‌توان به «ارکستر زنان آشوویتس 1368»، «آئورا 1372»، «قهوه قجری 1379»، «کالیگولا شاعر خشونت 1382»، «متابولیک 1387»، «عرق خورشید، اشک ماه 1392» و «باغ آلبالو 1394» اشاره کرد. پسیانی از مطرح‌ترین بازیگران و کارگردانان تئاتر ایران است.
دستیاری و بازیگری
پسیانی پس از تجربه فیلم «طلسم» و بازی در چند سریال و چند فیلم دیگر از جمله فیلم سینمایی «کشتی آنجلیکا 1367» به کارگردانی محمد بزرگ‌نیا، در سال 70 همکاری با بهرام بیضایی را تجربه می‌کند و در فیلم برجسته او یعنی «مسافران» به عنوان دستیار کارگردان و بازیگر نقش ایفا می‌کند.
پسیانی در همین سال به عنوان کارگردان نمایش «آئورا» را بر اساس نمایشنامه‌ای به همین نام و نوشته کارلوس فوئنتس به روی صحنه می‌برد که با استقبال چشمگیری مواجه می‌شود، به صورتی که دو سال بعد مجدداً این نمایش به روی صحنه می‌رود.
موفقیت در تلویزیون و تئاتر، تجربه‌های جدید در سینما
پسیانی در سال 71 بازی در سریال پرطرفدار و موفق «آپارتمان» به کارگردانی اصغر هاشمی را تجربه می‌کند و در کنار بازیگرانی مثل پرویز پرستویی، حمیده خیرآبادی، امین تارخ، رضا کیانیان و ... در ساخت این سریال ماندگار نقش ایفا می‌کند.
در همین دوران و در سال 72 پسیانی کار با کارگردان بزرگ دیگری را هم تجربه می‌کند و در مقابل دوربین ابراهیم حاتمی کیا برای فیلم «خاکستر سبز» قرار می‌گیرد و یکی از بهترین بازی‌های سینمایی‌اش را در این فیلم تجربه می‌کند. همکاری او با حاتمی کیا در فیلم بعدی این کارگردان نیز ادامه می‌یابد و این‌بار پسیانی در سال 74 و با فیلم «بوی پیراهن یوسف» به عنوان بازیگردان، انتخاب‌کننده بازیگر و دستیار کارگردان در کنار حاتمی کیا قرار می‌گیرد؛ همچنین آتیلا پسیانی در مشهورترین فیلم حاتمی کیا یعنی «آژانس شیشه‌ای 1376» هم به عنوان انتخاب‌کننده بازیگران نقش داشته است.
آتیلا پسیانی در سال 73 در فیلم «در کمال خونسردی» به کارگردانی سیامک شایقی بازی می‌کند و برای این نقش کاندیدای دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول از سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر می‌شود.
موفقیت‌های پسیانی در این سال در تئاتر هم ادامه می‌یابد و او نمایش «بودن یا نبودن» را که در سال 72 مورد توجه قرار می‌گیرد، در سال 73 مجددا روی صحنه می‌برد.
سال‌های درخشش در سینما
از اواخر دهه 70 تا اواسط دهه 80، پسیانی بازی‌های درخشانی را در سینما به نمایش می‌گذارد.
او در سال 78 با بازی در فیلم «دوزن» اثر برجسته تهمینه میلانی به عنوان دومین بازیگر نقش مکمل مرد از نگاه انجمن منتقدین و نویسندگان ایران دست می‌یابد، در سال 79 به خاطر بازی در «نسل سوخته» به کارگردانی رسول ملاقلی‌پور برنده تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل از جشن منتقدین و نویسندگان سینمای ایران می‌شود و در جشن خانه سینما جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود می‌کند، برای «آب و آتش» ساخته فریدون جیرانی در سال 80 به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در جشن خانه سینما شناخته می‌شود و از نگاه انجمن منتقدین و نویسندگان سینمای ایران عنوان سومین بازیگر نقش مکمل مرد را به خود اختصاص می‌دهد و برای «شام آخر» فریدون جیرانی در سال 81 باز هم تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را به خانه می‌برد.
پسیانی در سال 82 پنج نمایش از جمله «کالیگولا شاعر خشونت» را به روی صحنه می‌برد، اما با درخشش در سینما و پرکاری‌اش در این زمینه، مدتی از تئاتر دور می‌شود و تا سال 87 که نمایش موفق «متابولیک» را به صحنه می‌برد، به عنوان کارگردان تئاتر فعالیتی نمی‌کند.
پسیانی در سال‌های دوری‌اش از تئاتر در فیلم‌های سینمایی زیادی ایفای نقش می‌کند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به «گاوخونی-1381» و «فرزند صبح 1387» هر دو به کارگردانی بهروز افخمی، «گاهی به آسمان نگاه کن-1381» به کارگردانی کمال تبریزی و «آتش‌بس 1384» به کارگردانی تهمینه میلانی اشاره کرد. او همچنین در سال 85 برای بازی در فیلم «چه کسی امیر را کشت» ساخته مهدی کرم‌پور برنده تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از جشن خانه سینما می‌شود.
او در این سال‌ها در تلویزیون هم نقش ایفا می‌کند که سریال‌های «رانت‌خوار کوچک»، «اولین شب آرامش»، «زیر تیغ» «اولین شب آرامش» و چندین تله‌تئاتر از مهمترین تجربه‌های او در این سال‌ها هستند.
بازگشت به تئاتر، بازی در تلویزیون
هرچند پسیانی از شروع فعالیتش به عنوان بازیگر و کارگردان از پرکارترین بازیگران تاریخ سینما، تلویزیون و تئاتر ایران بوده است و تا به امروز تقریباً هیچ‌گاه بی کار نبوده است؛ اما از اواخر دهه 80 تمرکزش را روی بازی در سریال‌های تلویزیونی قرار می‌دهد و نقش‌های تلویزیونی‌اش بیشتر از کارهای سینمایی او دیده می‌شود. از مهمترین سریال‌های تلویزیونی او در این سال‌ها می‌توان به «خداحافظ بچه -1390»، «دیوار 1391»، «مادرانه 1392» «مدینه 1393»، «پرده نشین 1393» و «زیر پای مادر 1396» اشاره کرد و از بازی‌های سینمایی‌اش هم می‌توان از «پل چوبی 1390»، «هیچ‌کجا هیچکس 1391»، «سیانور 1394»، «دلبری 1394» و «جاده قدیم 1396» نام برد.
سال‌های پر حاشیه تئاتری
پسیانی که چند سالی به دلیل پرکاری‌اش در تلویزیون و سینما از نمایش فاصله می‌گیرد، با نمایش «متابولیک» در سال 87 به تئاتر برمی‌گردد و پس از آن نمایش‌های «کشتی و شیطان» (نویسنده و کارگردان)، «پروفسور بوبوس» (بازیگر و کارگردان) و «مخمل آبی» را به روی صحنه می‌برد تا نوبت به نمایش «عرق خورشید، اشک سرما» در سال 92 برسد. پسیانی در این نمایش و در اقدامی عجیب، اسب به روی صحنه می‌آورد و همین قضیه حواشی زیادی را به همراه می‌آورد و با شایعه شدن مطالبی درباره بیماری اسبی که پسیانی در نمایشش از آن استفاده کرده بود، کار تا تعطیلی کامل همه اجراها بالا می‌گیرد تا پسیانی یکی از پر حاشیه‌ترین کارهایش را تجربه کرده باشد.
آتیلا پسیانی کارگردانی و بازیگری تئاتر را با نمایش‌های «گنگ خواب دیده»، «باغ آلبالو» و «دیابولیک: رومئو و ژولیت» ادامه می‌دهد و در سال 96 با بازی در نمایش موزیکال و پر زرق‌وبرق «اولیور توییست»، باز هم بر سر زبان‌های اهالی تئاتر افتاد.
